Giá trị của một người không nằm ở những thứ mà anh ta có, hay thậm chí là những điều mà anh ta làm, mà là bản chất của anh ta.Henri Frederic Amiel

Nhìn vào chính mình

Con người khi đứng trước vũ trụ, chợt thấy rằng sao mình quá nhỏ bé. Thế nhưng không phải ai cũng biết rằng bản thân của chúng ta cũng là một vũ trụ, một tiểu vũ trụ với những bí ẩn không kém so với sự mênh mông huyền bí của thiên nhiên và bầu trời trước mắt. Khẩu hiệu “Hãy tự biết mình” được coi là của Socrates, (469–399 TCN), triết gia Hy Lạp, được mệnh danh là bậc thầy về truy vấn. Thực ra là phương ngôn mà người Ai Cập đóng lên trước cửa các đền đài của họ trong hàng ngàn năm trước đó. Điều này cho thấy, ước muốn khám phá bản thân là điều vô cùng quan trọng, đã được quan tâm ngay từ thủa bình minh cùa lịch sử loài người.

Mặc dù cho đến nay, dù khoa học đã có những bước tiến vĩ đại, nhưng với những bí ẩn chứa trong cái bộ não bé nhỏ với hàng tỷ nơron thần kinh của con người , vẫn còn đó những ẩn dấu chưa khám phá ra hết. Chúng ta không thể khám phá ra hết các góc cạnh từ sinh lý đến tâm lý của bản thân.Nhưng ít nhất thì chúng ta cũng có thể trả lời được 3 câu hỏi

Sở thích của tôi là gì ?

Khả năng tốt nhất của tôi như thế nào ?

Hạn chế lớn nhất của tôi ở trong lĩnh vực nào?

Để đạt được điều này chúng ta phải có sự hiểu biết tương đối về tính cách, năng lực và cá tính của bản thân, biết được mặt mạnh mặt yếu của mình để có đặt ra những biện pháp, kế hoạch phù hợp trên bước đường đi đến mục tiêu của đời mình.

Bạn hiểu thế nào về tính cách ?

Tính cách nói chung hay cá tính (tính cách của mỗi một cá thể ) là những đặc điểm về nhận thức, về thái độ, về ứng xử và hành vi mà chỉ có con người đó mới có. Điều này cũng giống như vân tay hay giác mạc, trên thế giới gần 7 tỷ người nhưng không có người nào giống hệt người nào, cho dù là anh em sinh đôi đi chăng nữa, thì cũng có một số điểm khác nhau.

Nhìn một cách tổng quát thì con người có hai nhóm tính cách lớn nhất đó là nhóm hướng nội và nhóm hướng ngoại. Trong mỗi nhóm lại chia ra làm 4 loại thuộc nhóm hướng nội (tính Thực tế, điềm tĩnh, nhu nhược và lãnh đạm) và 4 loại thuộc nhóm hướng ngoại ( Tính Duy cảm, đa cảm, Nhiệt thành, Nhiệt tâm) . Nhưng không một ai chỉ có thuần túy một loại tính cách, nghĩa là không ai chỉ có một loại trong nhóm tính hướng ngoại, hay một loại trong nhóm tính hướng nội mà trong một con người bao giờ cũng có một phần tính cách này, một phần tính cách kia theo một tỷ lệ nào đó. Thí dụ : Chúng ta sẽ có 30% tính thực tế và 70% tính Nhiệt tâm hay 20% thực tế, 10% nhu nhược và 70% Duy cảm .v.v.v . Chính vì tỷ lệ pha trộn rất đa dạng như thế cho nên đã hình thành hàng trăm triệu tính cách khác nhau. Có thể trong một số lĩnh vực, sẽ có hai người có những sở thích và quan điểm giống nhau, nhưng nếu xét kỹ thì cũng sẽ có một số điểm khác nhau nào đó.

Vì thế mà từ xưa cha ông chúng ta đã biết rằng : “cha mẹ sinh con – trời sinh tính” . Nếu phải đi sâu vào từng tính cách, thì chắc chắn không có một nhà khoa học nào, một phương pháp trắc nghiệm hay đo lường tâm lý nào có thể nhìn ra và đánh giá một cách đầy đủ, trọn vẹn tính chất của một con người, thế nhưng nếu nhìn một cách tổng thể, hay chỉ cần nhận biết một cách khái quát những tính chất cần thiết, thì có lẽ là điều không khó khăn lắm với chúng ta, miễn là ta hiểu và vận dụng được 3 nguyên tắc chính :

• Đánh giá hay nhận xét về tính khí của mình một cách khách quan
• Chấp nhận những cái tốt lẫn cái xấu của tính khí ấy như nó vốn có.
• Nhận định về những yếu tố hình thành các tính khí ấy một cách tích cực.

Tuy có vẻ đơn giản và dễ dàng, nhưng có thể nói là hầu hết chúng ta thường chủ quan và nhìn nhận tính cách của bản thân bằng cảm tính nhiều hơn lý trí, chính vì thế ta dễ dàng chấp nhận những ưu điểm của mình bao nhiêu, thì lại khó có thể chấp nhận những hạn chế của mình bấy nhiêu, mặc dù nếu cần đưa ra nhận xét hay đánh giá tính cách của người khác thì lại hết sức khách quan và tích cực! Nhưng nếu cần so sánh với bản thân thì có lẽ tính khách quan và tích cực sẽ không còn nữa. Vì thế, cho dù chúng ta cũng rất muốn khám phá bản thân nhưng cũng khó mà đạt được hiệu quả, vì ngay từ điểm xuất phát ta đã có những kỳ vọng và những nhận định rất cảm tính, chính điều đó đã tác động rất nhiều đến khả năng định hướng của mình, nếu không muốn nói là phần lớn là sự lệch hướng, để rồi lại trở nên thất vọng vì những mong ước không thành công, và cho đó là vận xui, hạn rủi mà quên mất là chính chúng ta đã có những định hướng dựa trên những thông tín chủ quan hay sai lầm.

Những thông tin quảng cáo về các nghề”hot” những mong muốn và hiểu biết không đầy đủ của bản thân về nghề nghiệp đã góp phần không nhỏ khiến cho khá nhiều người đã học sai ngành nghề để rồi sau đó lại thất vọng buông xuôi hoặc học hành đại khái nếu như chính người bạn trẻ đó không có đủ ý chí, sự đam mê và khả năng tự chủ để có thể quyết định “ ta chèo lấy thuyền của ta”. Để đạt được những thành công trong các hoạt động sau này.

Nếu nhìn vào môi trường hoạt động của các loại nghề nghiệp, tuy đa dạng nhưng có thể chia làm hai nhóm nghề. Một nhóm nghề phù hợp với những người mà tính cách hướng ngoại là chủ yếu và một nhóm nghề sẽ thích hợp hơn cho nhóm người có tính hướng nội.

Nhưng cũng như các nhóm tính cách, các nhóm nghề không chỉ thuần tuý là dành cho người hướng nội hay hướng ngoại, mà cũng cần phải có những tỷ lệ nhất định giữa hai loại tính cách.

Thí dụ: Nhóm nghề trong lĩnh vực giao tiếp giữa người và người thường giàng ưu thế hơn cho những người hướng ngoại, vì khả năng quan hệ giao tiếp và ứng xử với người khác là một thế mạnh của những người hướng ngoại, nhưng không chỉ có thế, vì những tính cách như thực tế hay điềm tĩnh thuộc nhóm hướng nội cũng là những tính chất cần thiết trong lĩnh vực nghề nghiệp này. Điều này cho thấy, hình thành được một tính cách hài hoà theo một tỷ lệ hợp lý giữa những tính chất thuộc nhóm hướng ngoại và hướng nội là một yêu cầu rất cần thiết và quan trọng để đạt đến sự thành công trong lĩnh vực nghề nghiệp.

Tính cách của ta bộc lộ như thế nào ?

Ngay từ bé, thông qua cách chơi đùa và khả năng tiếp nhận các bài học ở trường, khả năng xây dựng mối quan hệ với những người xung quanh, chúng ta sẽ bộc lộ ra những tính cách riêng của mình. Trong trò chơi, nếu có nhiều tính cách hướng ngoại, ta sẽ thích tham gia những trò chơi tập thể và thường thích đóng vai trò lãnh đạo, hay điều phối. Còn nếu ta có nhiều tính cách hướng nội sẽ thích chơi các trò chơi cá nhân, trò chơi tay đôi và trong các trò chơi đối kháng thì thường thụ động, nhường cho đối phương đi trước. Vì thế, chúng ta sẽ có xu hướng đi tìm những vị trí hay thoạt động thích hợp với cá tính của mình trong các trò chơi, và nếu rộng hơn là các lĩnh vực trong cuộc sống.

Trong việc học tập, nếu có tính hướng ngoại chúng ta sẽ khó có thể ngồi yên để học trong một thời gian dài, mà lại có khuynh hướng thích khám phá các điểm mới lạ trong bài học và có thể thao gia các nhóm học tập một cách tích cực. Ngược lại, những người hướng nội thì có thể tập trung học tập trong góc riêng của mình khá lâu, học ó thể làm bài, nghiên cứu, tìm kiếm các thông tin trên mạng… cả buổi mà không chán. Đó là những thế mạnh mà mỗi cá tính có thể bộc lộ. Điều quan trọng là chúng ta cần “biết mình” để có thể biết cách làm việc như thế nào cho phù hợp nhằm đạt đến những kết quả tốt nhất.

Trong việc xây dựng các mối quan hệ, chúng ta cũng không mong chờ những người hướng nội phải lanh lợi, chào hỏi mọi người, phải biết tham gia các hoạt động xã hội … mà nên gia tăng những buổi trao đổi, trò chuyện tay đôi với một vài người nào đó và có thể dùng những cách giao tiếp gián tiếp qua thư hay qua máy vi tính. Điều đó sẽ giúp cho trẻ hướng nội cảm thấy thoải mái để trao đổi và bộc lộ những vấn đề và suy nghĩ của mình.

Hãy biết tận dụng những ưu điểm và hạn chế những điểm yếu dựa trên sự nhận biết về bản thân, đó chính là một trong những biện pháp để đạt đến sự thành công trog cuộc đời.

Cv.Tl Lê Khanh