Hiện nay xu thế hạn chế sinh con, thậm chí là không hay chỉ sinh một con đã là xu thế chung của phụ nữ nhiều quốc gia trên thế giới. Nhiều nước đã phải báo động về tình trạng hạn chế sinh sản đưa đến việc lão hóa dân cư trong nhiều thập kỷ qua.

Các Hoàng đế lên ngôi như thế nào ?

Tuy nhiên, chuyện lão hóa dân số là chuyện xa vời, còn chuyện trước mắt là việc tạo ra những vị “hoàng đế” trong những gia đình con một mới lả điều đã, đang và sẽ xảy ra khi mà những người mẹ chỉ muốn có một và chỉ một mà thôi. Đã từ lâu, người ta nhận thấy rằng đa phần các trẻ con một thường có những vấn đề về tâm lý và hành vi. Điều này thường xuất phát từ cách nuôi dạy con của nhiều gia đình. Có thể nói, thái độ chăm sóc con thái quá, nuông chiều con không giới hạn… không chỉ có ở các gia đình con một mà khá phổ biến ở nhiều gia đình hiện nay. Tất cả vì con và cho con, đời cha me khổ nên không muốn con mình khổ..là chủ trương chiếm ưu thế của các bậc cha mẹ.

Thế nhưng những điều đó, sự cưng chiều đó sẽ trở thành một vấn đề với trẻ con một, khi bé không có được sự chia sẻ , không có “đối thủ” để cạnh tranh trong nhà vì thế rất dễ trở nên “trung tâm của vũ trụ”. Khi chỉ có một mình, muốn gì được nấy, có thể “sai khiến” mọi người trong nhà, thì ai có thể giữ được tính cách ôn hòa và biết điều ? Thậm chí, có nhiều bà mẹ từ việc thương con, chiều con đã dần đi đến thái độ “sợ con” , một lời nói, một yêu cầu của con là một “mệnh lệnh” phải thi hành ! Với cách ứng xử như thế mà trẻ không trở nên độc đoán, ích kỷ và luôn đòi hỏi mới là lạ !

Dĩ nhiên, không phải hầu hết các trẻ con một đều trở thành “ hoàng đế” trong gia đình. Nhưng đó là một kết quả hiển nhiên cho các bậc cha mẹ khi chỉ có một con và không nắm vững các nguyên tắc ứng xử với con. Vì thế, khi chỉ có một thành viên “nhí” trong gia đình, các bà mẹ cần phải được “vũ trang” đầy đủ từ các “kiến thức” và “công cụ” cho đến kỹ năng cũng như phải có được sự ủng hộ của các “ đồng minh” như chồng, ông bà nội ngoại… để đừng vô tình hay trở nên bất lực trong việc biến một đứa trẻ trở thành kẻ độc tài ! Bởi vì điều đó chỉ tạo ra sự hài lòng trong hiện tại nhưng sẽ là sự đau khổ dài lâu trong tương lai, khi đứa con bước chân ra ngoài xã hội, đặt chân vào nhà trường. Từ đại học chữ to cho đến các trường tiểu học, nơi mà sự ích kỷ, độc đoán, chỉ biết có mình sẽ là con đường nhanh nhất để biến các em thành kẻ cô độc, phải chịu đựng sự tẩy chay của bạn bè. Nguy hiểm hơn, nếu bé được chiều chuộng, có quà bánh, tiền bạc rủng rỉnh mà không biết cách sử dụng thì sẽ trở thành một tay “đại ca đầu gấu” với một số kẻ xu nịnh chung quanh, để đi bắt nạt những bạn học. Hay ngược lại trẻ sẽ bị “đè bẹp” để trở thành một nạn nhân của sự đàn áp và trở nên căng thẳng, khủng hoảng tâm lý.

Làm sao để giúp các em ?

Vì vậy, nếu chỉ có một con, các bậc cha mẹ cần hết sức lưu ý đến việc tạo ra các mối quan hệ giao tiếp tốt đẹp và ứng xử phải phép cho đứa con của mình. Cần biết đến những giới hạn, và thúc đẩy hay khích lệ bé tham gia vào các hoạt động đội nhóm ngoài xã hội. Hãy dám “buông tay” cho trẻ tham gia các hoạt động “lăn lộn” trải nghiệm với các kỹ năng làm việc nhóm, đi qua những “gian khổ” trong cuộc sống ngoài thiên nhiên. Nơi mà trẻ sẽ ý thức được các giá trị sống trong tinh thần tập thể, cùng làm, cùng chơi và biết xây dựng ý thức trách nhiệm cho bản thân.

Hiện nay, thay vì “hạn chế sinh sản” thì nhiều quốc gia đã ý thức được thảm họa lão hóa trên đất nước mình mà có những chính sách khuyến khích sinh con trong phạm vi cho phép, và tại những quốc gia như Trung Quốc, cũng đã thấy hậu quả tai hại của những “ông hoàng” trong gia đình, xuất phát từ chính sách con một để hạn chế tình trạng bùng nổ dân số, để từ đó có những sự nới lỏng hơn. Đã có nhiều dự báo cho thấy, nếu để xẩy ra tình trạng lão hóa dân số kéo dài thì có khả năng sẽ có những sắc dân, những quốc gia không còn dân cư bản địa ! Vì thế, việc hài hòa giữa tỷ lệ sinh sản và tử vong vẫn và sẽ là một bài toán khó tìm ra đáp án hợp lý, nhưng việc sinh từ 2 – 3 con sẽ là một điều kiện tốt đẹp giúp cho trẻ em được nuôi dưỡng và giáo dục một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Gia đình là nền tảng của xã hội, khi trẻ em lớn lên với một sự dạy dỗ, nuôi nấng hợp lý và hài hòa từ gia đình, thì sẽ trở nên những nhân tố tích cực cho sự phát triển của xã hội mai sau.

Lê Khanh