Có nhiều phụ huynh hay các nhà giáo dục, khi thấy trẻ em và đôi khi cả người lớn tối ngày chúi mũi vào màn hình máy vi tính, ăn cùng game, ngủ cùng game đến mức phờ phạc cả người, thậm chí lậm đến độ không còn có được những nhận thức đúng đắn về cuộc sống bên ngoài đã lấy làm thắc mắc, không hiểu là những nhân vật nhảy múa, đánh đấm trên màn ảnh kia có những ma lực gì mà thu hút con em mình đến mê muội như thế.

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã nhận ra phần nào “sức mạng” hay sức quyến rũ của Game, đến đây chúng ta có thể tìm hiểu  những yếu tố quan trọng để biết tại sao những người  trẻ lại đam mê game đến như thế ?

1. 1.Games tạo ảo giác về việc làm chủ cuộc sống :

Với những đòi hỏi ngày càng cao từ trường học, gia đình và xã hội, trẻ có cảm giác mất đi khả năng làm chủ những gì xung quanh và trong chính bản thân chúng. Chỉ khi chơi games, trẻ mới lấy lại cảm giác có thể kiểm soát mọi thứ. Dù biết đó chỉ là ảo, nhưng với mức độ phát triển ngày càng hoàn hảo, games đã đem lại cảm giác có khi còn thật hơn cả cuộc sống xung quanh. Hơn thế nữa, điều hấp dẫn là trẻ có thể điều khiển nhân vật theo ý muốn và điều chỉnh trò chơi theo đúng khả năng của mình, bởi vì con người đều thích cảm giác làm chủ và cảm thấy bất lực nếu mọi việc diễn ra không theo đúng ý mình.

Một yếu tố nữa khiến trẻ say mê games, đó là games đem lại những hiệu quả tức thì, trong khi hầu hết mọi hoạt động bên ngoài cuộc đời, đặc biệt là trong việc học thì cần có thời gian. Đây chính là một tác hại của Games: Sau một thời gian dài chơi games, hệ thần kinh của trẻ chỉ còn khả năng phản ứng lại những điều gì có kết quả ngay. Điều đó sẽ làm cho trẻ càng ngày càng ngán ngại việc học, vì điều đó đòi hỏi những cố gắng lâu dài.

1. 2.Games giúp trẻ thoát ly thực tế

Games đặc biệt hấp dẫn với những trẻ có cảm giác lạc lõng trong một tập thể (Do thiếu những kỹ năng xã hội cần thiết) và những trẻ thiếu sự yêu thương thật sự của cha mẹ hoặc bị bạn bè coi thường hay bắt nạt. Trò chơi trong games khiến cho trẻ có những ảo tưởng về sức mạnh của bản thân và có thể “trả thù” những kẻ gây ra cho mình những khó chịu, đau khổ ngoài xã hội mặc dù chỉ trong một thời gian ngắn. Cũng vì thế mà trẻ lại có tâm lý mong muốn được kéo dài cái cảm giác thỏa mãn này vì dĩ nhiên là không thích rời khỏi cuộc chơi !

Đây cũng là một mối nguy hiểm của games vì đa phần những games mà trẻ ưa thích là những games cổ vũ sự bạo động, trả thù và chuyện chết chóc trên games rất dễ dàng khiến cho trẻ không còn nhận ra hậu quả nghiêm trọng vì những hành vi này ở ngoài đời. Bên cạnh đó là những game sex mà hầu như không có một tiệm game nào không có, hay nếu không thì các bạn trẻ cũng có thể mua trên các dĩa DVD để mang về chơi ở nhà. Những game này một mặt đáp ứng được sự tò mò của trẻ về giới tính, mà chủ yếu là sự phô bầy thân xác và các hành vi tình dục của các nhân vật trong game. Mặt khác, khiến cho trẻ có nhận định sai lầm về tình dục, các em cho rằng đó là những quan hệ mang tính đổi chác, “ăn bánh trả tiền” chỉ cần có tiền, hay trong thế giới trò chơi thì chỉ cần có năng lực điều khiển con chuột , bàn phím là có thể khiến cho các cô gái răm rắp tuân theo yêu cầu của mình. Nhưng điều đó không hoàn toàn đúng ngoài thực tế, và những phản ứng của những người thật ngoài đời không giống trong các game sex đã khiến cho trẻ có những cách ứng xử không phù hợp với các nguyên tắc đạo đức và luật pháp ở ngoài xã hội và dĩ nhiên cái giá phải trả thì không rẻ chút nào!

1. 3.Games đáp ứng nhu cầu thần tượng hóa bản thân

Trẻ em luôn đi tìm cho mình những thần tượng, từ bố mẹ cho đến thày cô hay các diễn viên điện ảnh, ca sĩ ..v.v Nhưng trên hết, người mà trẻ ngưỡng mộ nhiều nhất, chính là bản thân của trẻ. Việc ưa thích hay kính trọng một vài người nào đó, vì trẻ tìm thấy chính những nét giống nhau hay hình bóng của mình nơi kẻ đó.

Vì thế, khi tham gia những trò chơi nhập vai trong games, thì các hoạt động này giúp trẻ đồng hóa mình với những nhân vật trong games và những kẻ đó trở thành sự say mê của trẻ là điều không có gì lạ ! Thêm một điều là game giúp cho các nhân vật – là các game thủ hóa thân – có những điều kiện không khó lắm để “luyện công” trở thành những “cao thủ võ lâm” điều mà ngoài cuộc sống các em không thể hay rất khó đạt được trong việc học tập hay vui chơi những loại trò chơi khác. Chính điều này đã tạo cho trẻ những ảo tưởng về năng lực. Khi đạt được những năng lực mạnh mẽ, trang bị cho nhân vật của mình ( mà trẻ nghĩ đó là chính mình) những khả năng, những vũ khí kinh khủng, trẻ sẽ nghĩ rằng “giải cứu thế giới” là chuyện nhỏ và mình quả là một “thần tượng” một anh hùng. Điều đó sẽ khiến cho trẻ không thể rời bỏ được vai trò mà mình đã nhập vai một cách xuất sắc !

Năm điều mà trẻ mong muốn từ cha mẹ:

1. 1.Tự do và môi trường để khẳng định bản thân
2. 2.Được tin tưởng
3. 3.Được yêu thương và chấp nhận
4. 4.Được công nhận
5. 5.Độc lập, không bị phụ thuộc

Và có thể nói, Games đã đáp ứng được ngay cả những mong muốn này của trẻ. Hãy thử nghĩ xem: Games đem lại cho trẻ cảm giác tự do vô giới hạn và tha hồ khẳng định những tài năng “ảo” của bản thân.

Trong mọi trò chơi, trẻ có thể làm sai, có thể chết vô số lần và vẫn có thể làm lại, sống lại để tiếp tục cuộc chơi. Đó không phải là sự tin tưởng tuyệt đối hay sao ? Trẻ cũng có được cảm giác yêu thương và được chấp nhận tham gia mọi hoạt động trong games vô điều kiện chỉ cần một ít tiền bỏ ra và những kỹ năng điều khiển bàn phím và con chuột, điều này dễ dàng hơn nhiều so với chuyện học hành hay làm việc ngoài cuộc sống. Còn sự công nhận, thì có gì tốt hơn là những điểm thưởng, sự hoan hô khi trò chơi kết thúc ? Ngay trong các trò chơi, khi có những năng lực cần thiết, hoặc được trang bị những “vũ khí” những công cụ “siêu đẳng” thì trẻ có thể điều khiển các nhân vật trong game một cách “ngon lành” Điều mà chắc chắn ngoài cuộc sống trẻ không thể nào làm được.

Cuối cùng – trẻ được hoàn toàn tự chủ, tự quyết định cho mọi hành vi của mình trong games, không ai phê phán, chê trách. Như thế, có bậc cha mẹ nào có thể đáp ứng đầy đủ các điều mong muốn này hơn games ?

Trong thực tế, thường trẻ lại nhận được :

1. 1.Những ràng buộc về việc phải đi học, phải làm điều này, điều kia
2. 2.Sự thiếu tin tưởng vì cho rằng trẻ luôn thiếu trách nhiệm, vô tâm
3. 3.Sự đòi hỏi phải yêu thương và kính trọng cha mẹ vì là người nuôi dưỡng trẻ.
4. 4.Sự không công nhận các nỗ lực vì dưới mắt phụ huynh, đó là điều chưa đủ, trẻ còn phải cố gắng rất nhiều để trở nên thật hoàn hảo.
5. 5.Trẻ phải phụ thuộc vào cha mẹ, vì chưa đủ trưởng thành còn nhỏ dại, không thể tự quyết định điều gì.

Những bậc cha mẹ thường thất bại trong việc dạy con vì với cách nghĩ chủ quan, họ cho rằng để nuôi và dạy cho trẻ phát triển tốt, họ không thể nhượng bộ khao khát “tự do” của trẻ, không cần đáp ứng nhu cầu được tin tưởng, cũng không cần phải công nhận các nỗ lực không đáng kể của trẻ và dĩ nhiên, sự độc lập của trẻ, dù ở bất cứ một lĩnh vực nào cũng là một điều không thể chấp nhận được.

Những bậc cha mẹ thành công trong việc dạy con là vì họ tin rằng, việc đáp ứng và thỏa mãn các nhu cầu kể trên của trẻ một cách hợp lý là cách tốt nhất để giúp trẻ trở nên vững vàng và tự nguyện làm những việc nên làm. Thay vì ép buộc con cái phải theo ý mình, họ có những biện pháp giúp con hợp tác với mình một cách thoải mái. Đây cũng chính là một kỹ năng sống cần cho các bậc cha mẹ – kỹ năng cộng tác để cả hai cùng có lợi !

Như vậy, việc nghiện games cũng là một biểu hiện cho thấy các biện pháp giáo dục của bố mẹ có vấn đề ! Đến đây thì chúng ta cũng có thể nhận ra phải làm gì để con có khả năng chủ động trong việc hạn chế việc chơi games !

LÊ KHANH