Hiện nay , trong chương trình can thiệp cho trẻ đặc biệt ( Trẻ tự kỷ , tăng động kém tập trung , chậm phát triển … ) hầu như các trường chuyên biệt nào cũng có cái mục : giáo dục tâm vận động, hay can thiệp – trị liệu tâm vận động.

Vậy chứ cái “tâm vận động” là cái ..éo.gì ?
Tâm vận động – theo định nghĩa ” chính thống” l: Là một phương pháp giáo dục – can thiệp – trị liệu thuộc lĩnh vực tâm lý và giáo dục, nhằm giúp trẻ phát triển một cách đồng bộ trong các hoạt động thường ngày. Tâm vận động là một phương pháp tác động qua các vận động giúp trẻ biểu lộ cảm xúc đồng thời qua vui chơi tự do giúp trẻ phát triển các yếu tố về cơ thể, tâm lý, giao tiếp xã hội và nhận thức.

Rất đơn giản, đó là 1 hoạt độngcho trẻ được VUI CHƠI TỰ DO giúp trẻ phát triển các yếu tố về CƠ THỂ – TÂM LÝ – GIAO TIẾP XÃ HỘI và NHẬN THỨC , nghĩa là phát triển gần như là toàn diện rồi còn gì ?

Thế nhưng, đời không như là mơ – cho đến nay, tâm vận động vẫn được hầu hết các trường và các giáo viên ( được đào tạo chính quy về tâm vận động tại Sai Gon trong 4 năm qua ) hiểu rằng đó là những BIỆN PHÁP GIÁO DỤC bằng các vận động ( thô và tinh ) mà giáo viên PHẢI HƯỚNG DẨN CHO TRẺ thông qua các hoạt động vận động cơ bắp. Thậm chí có cả một tổ chức phi chính phủ, đã phát hành một tài liệu hướng dẫn rât đầy đủ từ các biện pháp tác động cho đến các công cụ trang bi cho 1 phòng tâm vận động.cho trẻ khuyết tật
Lại còn có cả 1 công ty chuyên thiết kế các dụng cụ tâm vận động bằng simily – có thể trang bị từ A – Z cho một cơ sở giáo dục theo đơn đặt hàng. với giá vài chục triệu ! mà hiện nay có rất nhiều đơn đặt hàng !

Tuy nhiên, tất cả chỉ là các hình thức, nếu có sai đôi chút cũng không hề gì . Cái vấn đề ở đây là trong 1 trang web của một trung tâm hoành tráng ngoài Hà Nội – nơi quy tụ các chuyên gia đầu ngành đã giới thiệu trên trang nhà của mình các video clip minh họa hoạt động ” tập luyện Tâm vận động” – trong khi chính các clip đó ghi rõ bằng tiếng Anh là ( kids Physiotherapy = vật lý trị liệu cho trẻ em ) và được các chuyên gia của trung tâm dịch là : Bài tập tâm vận động cho trẻ tự kỷ ! Trong khi đó tâm vận động ( Psychomotor therapy ) không hề có BẤT CỨ MỘT BÀI TẬP VẬN ĐỘNG NÀO – vì đơn giản là các em trong giờ hoạt động tâm vận động đều được TỰ DO TRẢI NGHIỆM !

Thế rồi, lại có 1 trung tâm công lập đã hoạt động rất lâu đời ( trên 20 năm ) về trẻ chậm phát triển, cũng tổ chức 1 phòng TVĐ, cho các giáo viên đi học một vài khóa về TVĐ, sau đó các gv này “tốt nghiệp” các khóa tập huấn và trở thành ” chuyên viên tâm vận động” mang các bài tập về trường mình và gọi là ” Can thiệp sớm cho trẻ đặc biệt bằng TVĐ ” trong khi đó, phương pháp can thiệp sớm không hề có cái gì gọi là tâm vận động ở trong đó !

Có một vấn đê cần nói rõ là chúng ta nên phân biệt giữa các bài tập vận động trị liệu OT ( Occupational Therapy ) của trẻ tự kỷ với phương pháp Tâm vận động của Aucouturier, cũng dùng để trị liệu tâm lý qua vận động cho trẻ đặc biệt !

Nếu GV đi học về OT – về nhà tập vật ly trị liệu cho trẻ bằng các bài tập buộc trẻ phải tập theo mình, thì cũng không nói làm gì ! Nhưng đi học TVĐ của Aucouturier mà về TRA TẤN TRẺ , bằng các bài tập buộc trẻ phải tập luyện rồi gọi đó là can thiệp sớm thì phải gọi là ” sư phụ” luôn !, cũng như các chuyên viên Pháp khi tập huấn, đã nhắc nhở là chỉ được thực hiện ở cấp độ thấp nhất là Giáo dục Tâm vận động, thì các ” chuyên viên” này chơi luôn mức độ là can thiệp TVĐ, thậm chí là trị liệu tâm vận động luôn !
( mức độ mà chỉ các các chuyên viên được huấn luyện chuyên ngành thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia – ở nước ngoài )
Giáo dục cho trẻ đặc biệt, đâu chỉ có chuyện phụ huynh đi học rồi về tổ chức huấn luyện “chặt chém” phụ huynh khác ! mà còn có cả những giáo viên đi học sơ sơ, ròi cũng biến thành chuyên viên, dạy tâm vận động cho trẻ , mà không biết một chút gì triết lý và giá trị cốt lõi của phương pháp này – Nhưng với sự tiếp tay của những kẻ có thẩm quyền, các “chuyên viên” này cũng làm cho các trẻ đặc biệt “tăng vận động” đến độ khủng hoảng luôn ! Mà phụ huynh vẫn phải cắn răng vì cũng không biết là họ đang làm gì con mình sau cánh cửa khép kín của các phòng gọi là tâm vận động !
CV TL Lê Khanh